نقدی بر کتاب " نقد عکس" نوشته تری برت

این کتاب‌هشت فصل دارد، که به ترتیب عبارتند از «درباره نقد هنر»، «توصیف عکس»،‌ «تفسیر عکس»، «انواع عکس»، «عکس‌ها و زمینه‌ها»، «ارزیابی عکس»، «نظریه: آیا عکاسی هنر است؟» و «نوشتن و سخن گفتن درباره عکس».

یک نکته مهم و اساسی شیوه آموزش در این کتاب بیان تئوری عکاسی همراه با مثال‌های کاربردی است، که به مخاطب امکان نقد و تفسیر و همچنین تحلیل درست عکس را آموزش می‌دهد. همچنین بیان دیدگاه‌های پست‌مدرنیسم و فمینیسم در نقد عکس، یکی دیگر از ابداعات تری برت در این کتاب است . بسیاری از کارشناسان و متخصصان عکاسی دانشگاه‌های ایالات متحده آمریکا کتاب «نقد عکس» را ستوده‌اند. مخاطبان اصلی این کتاب دانشجویان رشته عکاسی هستند، اما مطالب کتاب برای تمامی عکاسان و علاقه‌مندان به عکاسی و دیگر رشته‌های هنری، در راستای بالا بردن سطح دانش تئوری‌های نقد هنری، قابل توجه است.تری برت نویسنده این کتاب، عکاس آمریکایی، استاد ممتاز دانشگاه دولتی اوهایو است. او به دلیل آموزش نقد و شیوه کارآمدی که به زعم منتقدان و مخاطبان در تدریس نقد به کار گرفته، موفق به دریافت جوایزی شده است.

در این کتاب نویسنده سعی کرده است مخاطبان را با اصول درست نقد نویسی آشنا کند.او به طور خلاصه مراحل نقد یک عکس را به سه مرحله توصیف،تفسیر و ارزیابی تقسیم بندی می کند.

او در فصل اول کتاب ابتدا به تعریف نقد می پردازد و خواننده را با واژه نقد،پیشینه آن ،انواع نقد و هر چیزی که مربوط به آن باشد آشنا می کند.

در فصل دوم ما را با نحوه ی توصیف یک عکس با آوردن مثالی از توصیف نمایشگاه در غرب آمریکای ریچارد اودون آشنا می کند و راه های به دست آوردن اطلاعات برای توصیف یک عکس را به ما می آموزد.

بعد از توصیف نوبت به تفسیر عکس در فصل سوم می رسد. توضیح این مطلب که تفسیر چیست، ادعاها و استدلال ها در این زمینه چگونه است و هم چنین ما را با سایر استراتژیهای تفسیر اعم از تفسیر روانکارانه، فرمالیستی، نشانه شناسانه و ... آشنا می کند و در آخر بیان می شود که هیچ تفسیری پذیرفته نخواهد شد مگر این که معقول و سنجیده باشد.

در فصل چهارم به معرفی انواع عکس پرداخته می شود و عنوان این مطلب که با ابداع عکاسی در سال 1839 و پس از آن ،اعلام عکاسی به عنوان علم و هنر قدیمی ترین و پایدارترین دسته بندی در عکاسی پدیدار شد. پس از آن روش دسته بندی جدیدی عرضه می شود که هر نوع عکسی را شامل می شود و به 6 مورد دسته بندی می شود: توصیفی، توضیحی، تفسیری،ارزیابی اخلاقی، ارزیابی زیبایی شناختی و نظری

این دسته بندی ها در بخش هایی توضیح داده شده و برای هر یک نمونه عکس هایی ارائه شده است.

در ابتدای فصل 5 به ارائه این مطلب پرداخته می شود که ممکن است بعضی از عکس ها را نتوان در 6 دسته بندی ذکر شده در فصل قبل جای داد و به تفسیر آن پرداخت؛ مگر آن که از قبل شناختی نسبت به عکس داشته باشیم و راه شناخت آن را اطلاعات زمینه ای عنوان می کند که ممکن است درونی، بنیادی، یا بیرونی باشد.سپس به تفسیر عکس «پاییدن» بارباراکروگر بر اساس اطلاعات زمینه ای می پردازد و در ادمه این عکس را با توجه به انواع دسته بندی ها توضیح و تشریح می کند.

در فصل 6 کتاب به توضیح ارزیابی عکس پرداخته می شود و این که ارزیابی و قضاوت مترادف یکدیگرند و هنگام ارزیابی اثر هنری درباره ی خوبی یا بدی اثر نیز اظهار نظر می شود و در ادامه معیارهای مختلف قضاوت عکس عنوان می شود.معیارهایی هم چون واقع گرایی، اکسپرسیونیسم، فرمالیسم و ...

در فصل 7 به بررسی نظریه ها در باب عکاسی پرداخته می شود.

در فصل آخر نیز عنوان می شود که اکنون خواننده برای نوشتن درباره عکس آماده است و ضمن دیدن یک عکس یا نمایشگاه باید هر آنچه را که می بیند و به ذهنش می رسد را یادداشت کند.در ادامه برای آشنایی بیش تر خواننده مقاله ای تفسیری از یکی از عکس های ویلیام وگمن آورده می شودو سپس دو نقد متفاوت از عکسی از سالی من با عنوان « 5 سالگی جسی» را می خوانیم. در آخر کتاب نیز سعی شده است به جمع بندی مباحث گذشته پرداخته شود تا به خواننده کمک کند تا با اطلاعات بدست آورده از این کتاب به درستی به نقد عکس بپردازد.

متاسفانه با وجود ویژگی های مثبت و کارآمد در این کتاب به دلیل عنوان نقل قول های بی شمار و ارجاع بسیاری از مطالب به عکس هایی که در کتاب آورده نشده (در حالی که حضور متن و نوشتار در کنار یکدیگر به قابل فهم بودن آن کمک شایانی می کند) و در کل ارائه تعداد بسیار کمی عکس باعث سردرگمی خواننده شده است. 

نویسنده : اسماعیل رجبی

منبع: وبلاگ نقد عکس